Je zenuwstelsel is als een onzichtbare motor die je hele lichaam aanstuurt. Twee belangrijke onderdelen daarvan zijn het sympathisch en parasympathisch zenuwstelsel. Samen zorgen ze ervoor dat je kunt reageren op stress én weer kunt ontspannen. Maar wat als die balans zoek raakt? En hoe herken je signalen van een overbelast zenuwstelsel? In deze blog leg ik het je rustig uit.
Het sympathisch zenuwstelsel is jouw persoonlijke alarmsysteem. Zodra je iets ervaart dat je als spannend, uitdagend of bedreigend ziet, schakelt je sympathische systeem automatisch in. Dit wordt ook wel de ‘fight or flight’-modus genoemd.
Kenmerken van het sympathisch zenuwstelsel:
Je hartslag versnelt
Je ademhaling wordt oppervlakkiger en sneller
Je spieren spannen zich aan
Je bloeddruk stijgt
Je spijsvertering vertraagt (want overleven is even belangrijker dan verteren)
In gezonde situaties activeert het sympathisch zenuwstelsel kortstondig, bijvoorbeeld als je schrikt, een deadline moet halen of een intensieve training doet. Daarna hoort je lichaam terug te schakelen naar rust.
Maar als je langdurig onder stress staat, kan je sympathisch zenuwstelsel overbelast raken – en daar ontstaan vaak klachten uit.
De parasympaticus is als het ware je interne rem. Dit deel van je autonome zenuwstelsel zorgt voor ontspanning, herstel en rust. Waar het sympathisch systeem zorgt voor actie, zorgt de parasympaticus voor ontspanning en herstel.
Kenmerken van een actieve parasympaticus:
Je hartslag vertraagt
Je ademhaling wordt dieper en rustiger
Je spieren ontspannen zich
Je spijsvertering wordt actief (rust en verteren)
Je lichaam herstelt op celniveau
De parasympaticus wordt ook wel het ‘rest and digest’-systeem genoemd. In deze toestand herstelt je lichaam van stress, laadt je systeem weer op, en vindt echte heling plaats.
Harvard Health Publishing – The benefits of controlled breathing
Nederlandse Vereniging voor Autonome Zenuwstelsel Studies – Zenuwstelsel uitleg
Een overbelast sympathisch zenuwstelsel kan allerlei fysieke, mentale en emotionele klachten veroorzaken. Veel mensen herkennen zich pas in deze signalen als ze al langere tijd ‘aan’ staan.
Signalen van een overbelast zenuwstelsel:
Altijd een gejaagd of opgejaagd gevoel hebben
Slecht slapen of moeilijk ontspannen
Regelmatig last van hartkloppingen of ademhalingsproblemen
Pijnlijke of stijve spieren, vooral in nek, schouders en rug
Prikkelbaarheid, angst, paniekgevoelens
Spijsverteringsklachten zoals opgeblazen buik, verstopping of diarree
Emotionele schommelingen: van snel huilen tot snel boos worden
Je lichaam staat dan eigenlijk voortdurend in een staat van paraatheid, zelfs als er geen directe bedreiging meer is. Dat is niet alleen uitputtend, maar kan op lange termijn ook leiden tot burn-out, chronische pijn of andere stressgerelateerde aandoeningen.
Je sympathisch en parasympathisch zenuwstelsel horen als een soort dans samen te bewegen. Actie, herstel. Inspanning, ontspanning.
Door bewuster om te gaan met je ademhaling, beweging en stressfactoren, kun je leren om zelf vaker je parasympathisch zenuwstelsel te activeren. Zo creëer je meer rust, veerkracht en energie – van binnenuit.
Simpel gezegd: hoe sneller je van stress naar ontspanning kunt schakelen, hoe gezonder en gelukkiger je je voelt.
Gelukkig kun je met kleine dagelijkse acties al veel doen om je parasympathisch zenuwstelsel sterker te maken:
Bewust ademhalen – Diepe buikademhaling en ademwerk oefeningen
Rustige beweging – Wandelen in de natuur, yoga of zachte stretchoefeningen
Voldoende slaap en hersteltijd
Mindfulness of meditatie
Dankbaarheid en positieve focus – Dit helpt je hersenen om van angst naar vertrouwen te schakelen
En natuurlijk: bewust tijd maken om écht te ontspannen, niet alleen fysiek maar ook mentaal.
Zelf leefde ik jarenlang ‘aan’. Hoog in m’n ademhaling, snel overprikkeld, snel moe. Pas toen ik begreep hoe mijn zenuwstelsel werkte, en hoe ik zelf invloed kon uitoefenen via mijn adem en mijn ritme, begon er iets te verschuiven.
De eerste keren dat ik voelde hoe mijn adem zakte naar mijn buik, en mijn hele lijf meedeed in die ontspanning, was magisch. En inmiddels weet ik: dat was mijn nervus vagus die zei: “Het is veilig. Je mag loslaten.”
Dit gevoel van rust is er ook voor jou.
Je hoeft geen yogi te zijn om rust te ervaren. Je hoeft alleen maar te leren luisteren naar wat je lichaam allang weet: hoe je ademt, beweegt, vertraagt.
De nervus vagus als bron van herstel is geen nieuwe truc. Het is de weg terug naar jezelf.
Wil je leren hoe je jouw nervus vagus activeert in het dagelijks leven? Tijdens mijn ademcoaching en sessies werk ik hier bewust mee – zacht, praktisch en afgestemd op jouw ritme.
Wil je zelf ervaren wat ademwerk voor jou kan betekenen? Ontdek meer op de hoofdpagina over ademwerk of sluit aan bij een sessie of workshop.
Wat doet het sympathisch zenuwstelsel precies?
Het activeert je lichaam bij stress, inspanning of gevaar: je hartslag stijgt, je adem versnelt en je bent klaar voor actie.
Wat is de parasympaticus?
De parasympaticus is je herstelsysteem. Het brengt je lichaam in een toestand van rust, herstel en opladen.
Hoe voelt een overbelast zenuwstelsel?
Je voelt je continu gespannen, gejaagd, snel overprikkeld en moe. Soms treden er ook fysieke klachten op zoals hartkloppingen, spierspanning of spijsverteringsproblemen.
Een gezond zenuwstelsel is de basis voor vitaliteit, helderheid en veerkracht. Door goed voor jezelf te zorgen – via ademhaling, beweging en bewust ontspanning zoeken – herstel je de natuurlijke balans tussen actie en rust.
Wil je leren hoe je je zenuwstelsel kunt kalmeren en sterker kunt maken?
Je bent welkom voor een ademwerksessie of ademcirkel waarin we samen werken aan meer rust, ruimte en kracht in jezelf
Wil je zelf ervaren wat ademwerk voor jou kan betekenen? Ontdek meer op de hoofdpagina over ademwerk of sluit aan bij een sessie of workshop.
Spread the Breath!!
luchtiger
Uitsluitend te bezoeken op afspraak!
maaandag tm vrijdag
10.00 - 20.00
Bezoekadres:
Essebaan 38
2908LK Capelle a/d Ijssel
Betaling cash of met een tikkie
Welkom bij WordPress. Dit is je eerste bericht. Bewerk of verwijder het, start dan met…